Liban: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 17:34, 3 gru 2025

Islamska Republika Libanu (Oficjalnie znane jako Islamska Republika Libanu, potocznie nazywane Libanem) - państwo położone na terenie Lewantu, pod prezydenturą Prezydenta Palau i rządem OskarG8.

Etymologia

Nazwa Liban (w standardowym języku arabskim „Lubnān”; „Lebnan” albo „Lebnèn” w lokalnym dialekcie) ma swoje źródło w semickim „LBN”, które łączy się z kilkoma słowami bliskoznacznymi w różnych językach, takimi jak biały czy mleko. Stanowi to odniesienie do pokrytych śniegiem Gór Libanu. Takie określenia zostały znalezione w Biblii; słowo „Liban” jest wspomniane 71 razy w Starym Testamencie. Znaleziono je też na 3 z 12 tablic Eposu o Gilgameszu, w tekście znalezionym w ruinach starożytnego miasta Ebla.

Historia

Czasy współczesne

W 14 lutego 2005 były premier Libanu, Rafik al-Hariri został zabity. Wywołało to masowe demonstracje opozycji, która oskarżyła Syrię o to zabójstwo. Syria zaprzeczyła tym oskarżeniom. Protesty te określono jako „cedrowa rewolucja”. Pod wpływem protestów oraz nacisków ONZ i krajów arabskich, Syria wycofała swoje wojska z Libanu w dniu 25 kwietnia 2005. W maju-czerwcu 2005r. blok antysyryjski wygrał wybory, następnie 19 lipca 2005 władzę objął nowy rząd, którego premierem został Fouad Siniora, co stało się zwieńczeniem „cedrowej rewolucji”. Liban stał się ponownie, po niemal 30 latach syryjskiej okupacji, w pełni wolnym państwem.

II wojna libańska

W okresie 12 lipca–8 września 2006 doszło do ataku wojsk Izraela na Liban w odwecie za porwanie dwóch izraelskich żołnierzy oraz ostrzał Izraela pociskami Katiusza przeprowadzony przez Hezbollah z baz w południowym Libanie i w efekcie nastąpiła kolejna okupacja południowego Libanu przez Izrael (22 lipca–1 października 2006).

Konflikt w Libanie

14 października 2008 Syria uznała niepodległość Libanu i nawiązała z nim stosunki dyplomatyczne. W styczniu 2011 roku doszło do ogólnokrajowych protestów w tym kraju. W tym samym roku doszło do sformowania rządu zdominowanego przez partie prosyryjskie. Zwycięstwo sił prosyryjskich i protesty sunnickiej opozycji doprowadziły do konfliktu między sunnitami i szyitami. Na Liban wpływ miała wojna domowa w Syrii, gdyż w kraju dochodziło do walk między zwolennikami syryjskiego prezydenta Baszara al-Asada (szyici z alawitami) i jego przeciwnikami (sunnici). W 2014 roku doszło do walk armii libańskiej i Hezbollahu z Państwem Islamskim napływającym do Libanu ze strony Syrii, a także USA, które zaatakowało kraje Osi Oporu.

Zjednoczenie Libanu i Hezbollahu

Po upadku Tel-Awiwu, spowodowanym przez Oś Oporu, w Libanie odbyły się wybory, które wygrała Koalicja Patriotów (w skład której wchodził Hezbollah). W rezultacie wyborów minister obrony narodowej postanowił o włączeniu sił zbrojnych Hezbollahu do libańskiej armii, co kończy de facto dwuwładzę w Libanie oraz rozpoczyna nowy okres w libańskiej historii. Powołana została Republika Islamska, która będzie się wzorować na irańskim pierwowzorze, a wszystkie prawa religijne chrześcijan i druzów zostały utrzymane i pozostają pod specjalną ochroną.

Skład rządu

Głowa państwa

Prezydentem Libanu jest Palau. Występuje także Arcy Prezydent, POGKPP, będący bardziej prestiżową, aczkolwiek stricte reprezentacyjną wersją Prezydenta.

Rząd Koalicji Patriotów

Na czele rządu Koalicji Patriotów, stoi Premier OskarG8.

Polityka międzynarodowa

Liban prowadzi bardzo zróżnicowaną i zrównoważoną politykę zagraniczną, jest także członkiem i bliskim współpracownikiem Organizacji Narodów Zjednoczonych. Priorytetem polityki zagranicznej Libanu są panarabizm, walka z terroryzmem i obrona przed operacją wojskową USA.

Sojusznicy

ONZ,
Rosja (Oś Oporu),
Syria (Oś Oporu),
Palestyna (Oś Oporu),
Hamas (Oś Oporu),
Armenia,
Turcja,
Iran (Oś Oporu)

Relacje neutralne

<brak> (Liban jest bardzo zaangażowany dyplomatycznie)

Wrogowie

Geografia

Ukształtowanie terenu: Powierzchnia górzysta, z wyjątkiem pasa nizin nadbrzeżnych; równolegle do wybrzeży dwa pasma górskie Liban i Antyliban (najwyższy szczyt Kurnat as-Sauda b.d. m n.p.m.), oddzielone tektoniczną doliną Bekaa (dł. ok. b.d. m).
Klimat podzwrotnikowy śródziemnomorski; na wybrzeżu średnia temperatura w styczniu 13 °C, w lipcu 28 °C, w górach, na wys. ok. 1000 m odpowiednio 6 °C i 22 °C, roczny opad 600-3000; pora sucha od czerwca do września.
Roślinność: uboga, głównie zarośla makchia, stepy, łąki górskie; niewielkie obszary leśne (w tym resztki słynnych lasów cedrowych).

Demografia

Populacja stanowi 41 osób (na dzień 27 listopada 2014).

Struktura religijna kraju

islam – 73,2% (30 osób) (przede wszystkim szyici)
chrześcijaństwo – 26,8% (11 osób) (największą grupą są maronici)
pozostali – b.d.

Ten artykuł lub ta sekcja jest zalążkiem - każdy, kto coś wie o temacie artykułu jest mile widziany, aby coś dopisać.

Gospodarka

Architektura i sztuki piękne

Kultura

@@ Linia 23: / Linia 23: @@
 == Historia ==
-=== Od starożytności do niepodległości ===
+=== Czasy współczesne ===
-W starożytności na terenie Libanu znajdowała się Fenicja, od VII w. p.n.e. kolejno znajdował się pod panowaniem Asyrii, Babilonii, Persji, Macedonii, Ptolemeuszy i Seleucydów. W latach 64–63 p.n.e. wchodził w skład rzymskiej prowincji Syrii, a po rozpadzie cesarstwa rzymskiego w 395 r. znalazł się w Bizancjum. W VII wieku obszar Libanu został podbity przez Arabów zjednoczonych w ramach kalifatu, następnie znajdował się we władaniu kolejno Tulunidów, Ichszydydów i Fatymidów. W latach 1098–1291 zajmowany przez krzyżowców, następnie zdobyty przez mameluków z Egiptu, od XVI wieku stał się częścią Imperium Osmańskiego. Od 1861 r. autonomia w obrębie państwa tureckiego, podczas I wojny światowej Liban był okupowany przez Francję i Wielką Brytanię. Od 1920 r. na mocy postanowień konferencji w San Remo należał wraz z Syrią do terytorium mandatowego Francji przekształconego sześć lat później w republikę. W 1941 r. nastąpiło ogłoszenie formalnej niepodległości, uznanej dwa lata później. Liban stał się członkiem ONZ.
+W 14 lutego 2005 były premier Libanu, Rafik al-Hariri został zabity. Wywołało to masowe demonstracje opozycji, która oskarżyła Syrię o to zabójstwo. Syria zaprzeczyła tym oskarżeniom. Protesty te określono jako „cedrowa rewolucja”. Pod wpływem protestów oraz nacisków ONZ i krajów arabskich, Syria wycofała swoje wojska z Libanu w dniu 25 kwietnia 2005. W maju-czerwcu 2005r. blok antysyryjski wygrał wybory, następnie 19 lipca 2005 władzę objął nowy rząd, którego premierem został Fouad Siniora, co stało się zwieńczeniem „cedrowej rewolucji”. Liban stał się ponownie, po niemal 30 latach syryjskiej okupacji, w pełni wolnym państwem.
-=== Pierwsze lata niepodległości i XX wiek ===
+==== II wojna libańska ====
-==== Kryzys libański ====
+W okresie 12 lipca–8 września 2006 doszło do ataku wojsk Izraela na Liban w odwecie za porwanie dwóch izraelskich żołnierzy oraz ostrzał Izraela pociskami Katiusza przeprowadzony przez Hezbollah z baz w południowym Libanie i w efekcie nastąpiła kolejna okupacja południowego Libanu przez Izrael (22 lipca–1 października 2006).
-Względna stabilizacja zakończyła się w 1958 roku, gdy doszło do starć muzułmańskich rebeliantów z prozachodnim rządem maronickim. Rząd Kamila Szamuna, obawiając się utraty władzy, poprosił wojska amerykańskie o interwencję w kraju.
-==== Wojna domowa w Libanie ====
+==== Konflikt w Libanie ====
-W latach 1975–1990 trwała wojna domowa pomiędzy muzułmanami a częścią ugrupowań chrześcijańskich, wywołana napływem palestyńskich uchodźców z Izraela, Jordanii, Syrii i ustanowieniem w 1970 roku siedziby Organizacji Wyzwolenia Palestyny na terenie Libanu. Pierwsza ze stron konfliktu wywodziła się z radykalnie prawicowych grup chrześcijańskich Falangi Libańskiej wiernej Baszirowi al-Dżumajilowi oraz milicji Tygrysów. Przeciwnikami Falangi i Tygrysów były zbrojne grupy palestyńskie częściowo zgrupowane w Organizacji Wyzwolenia Palestyny (al-Fatah, Front Wyzwolenia Palestyny, Demokratyczny Front Wyzwolenia Palestyny, Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny) i koalicja ugrupowań lewicowych muzułmanów oraz druzów z Libańskiego Ruchu Narodowego. W 1976 walki stopniowo objęły terytorium całego Libanu, przyjmując postać najbardziej krwawych masakr i pogromów. W czerwcu 1976 do Libanu wkroczyła syryjska armia, wymuszając na wszystkich stronach przyjęcie zawieszenia broni.
+października 2008 Syria uznała niepodległość Libanu i nawiązała z nim stosunki dyplomatyczne. W styczniu 2011 roku doszło do ogólnokrajowych protestów w tym kraju. W tym samym roku doszło do sformowania rządu zdominowanego przez partie prosyryjskie. Zwycięstwo sił prosyryjskich i protesty sunnickiej opozycji doprowadziły do konfliktu między sunnitami i szyitami. Na Liban wpływ miała wojna domowa w Syrii, gdyż w kraju dochodziło do walk między zwolennikami syryjskiego prezydenta Baszara al-Asada (szyici z alawitami) i jego przeciwnikami (sunnici). W 2014 roku doszło do walk armii libańskiej i Hezbollahu z Państwem Islamskim napływającym do Libanu ze strony Syrii, a także USA, które zaatakowało kraje Osi Oporu.
-Pod koniec lat 70. OWP zorganizowała serię przygranicznych ataków na siły izraelskie. W odpowiedzi siły zbrojne Izraela w 1978 roku rozpoczęły operację Litani skierowaną przeciwko oddziałom OWP. W operacji wojska izraelskie wsparły siły libańskich chrześcijan. Od 1978 roku w Libanie południowym Armia izraelska i Armia Południowego Libanu zajęły wąski pas ziemi, określony jako strefa bezpieczeństwa. W 1978 roku w czasie „wojny studniowej” Baszir al-Dżumajjil czasowo wyparł oddziały wojsk syryjskich z obszarów zamieszkanych przez chrześcijan. Od tego samego roku w Libanie południowym stacjonuje misja pokojowa ONZ, czyli wojska UNIFIL. Po zakończeniu operacji w dalszym ciągu dochodziło do przygranicznych starć. 6 czerwca 1982 roku wojsko izraelskie rozpoczęło inwazję na Liban w celu ponownego wydalenia sił OWP z południa Libanu. W wyniku walk doszło do ewakuacji sił OWP z Libanu. Od tamtego czasu konflikt przybrał charakter walk między siłami Izraela i chrześcijanami a siłami prosyryjskimi i regularną armią Syrii. W ostatnim okresie wojny z Syrią (1988-1990) na czele chrześcijan jako tymczasowy prezydent stał generał Michel Aoun, który został jednak pokonany i zmuszony do emigracji. Po podpisaniu porozumienia z Taif z 1989 roku władzę w Libanie przejęli politycy prosyryjscy.
+=== Zjednoczenie Libanu i Hezbollahu ===
+Po upadku Tel-Awiwu, spowodowanym przez Oś Oporu, w Libanie odbyły się wybory, które wygrała Koalicja Patriotów (w skład której wchodził Hezbollah). W rezultacie wyborów minister obrony narodowej postanowił o włączeniu sił zbrojnych Hezbollahu do libańskiej armii, co kończy de facto dwuwładzę w Libanie oraz rozpoczyna nowy okres w libańskiej historii.
+Powołana została Republika Islamska, która będzie się wzorować na irańskim pierwowzorze, a wszystkie prawa religijne chrześcijan i druzów zostały utrzymane i pozostają pod specjalną ochroną.
 == Skład rządu ==
+=== Głowa państwa ===
+Prezydentem Libanu jest [[Palau]]. Występuje także Arcy Prezydent, [[POGKPP]], będący bardziej prestiżową, aczkolwiek stricte reprezentacyjną wersją Prezydenta.
+=== Rząd Koalicji Patriotów ===
+Na czele rządu Koalicji Patriotów, stoi Premier [[OskarG8]].
 == Polityka międzynarodowa ==
+Liban prowadzi bardzo zróżnicowaną i zrównoważoną politykę zagraniczną, jest także członkiem i bliskim współpracownikiem Organizacji Narodów Zjednoczonych. Priorytetem polityki zagranicznej Libanu są panarabizm, walka z terroryzmem i obrona przed operacją wojskową USA.
+=== Sojusznicy ===
+* <b>[[ONZ]]</b>,
+* <b>[[Rosja]] (Oś Oporu)</b>,
+* <b>[[Syria]] (Oś Oporu)</b>,
+* <b>[[Palestyna]] (Oś Oporu)</b>,
+* <b>[[Hamas]] (Oś Oporu)</b>,
+* <b>[[Armenia]]</b>,
+* <b>[[Turcja]]</b>,
+* <b>[[Iran]] (Oś Oporu)</b>
+=== Relacje neutralne ===
+* <b><brak></b> (Liban jest bardzo zaangażowany dyplomatycznie)
+=== Wrogowie ===
+* <b>[[Państwo Islamskie]]</b>,
+* <b>[[Al-Nusra]]</b>,
+* <b>[[USA]]</b>,
+* <b>[[Arabia Saudyjska]]</b>,
+* <b>[[Azerbejdżan]]</b>,
+* <b>[[Wielka Brytania]]</b>,
+* <b>[[Cypr Południowy]]</b>
 == Geografia ==
+* Ukształtowanie terenu: Powierzchnia górzysta, z wyjątkiem pasa nizin nadbrzeżnych; równolegle do wybrzeży dwa pasma górskie Liban i Antyliban (najwyższy szczyt Kurnat as-Sauda b.d. m n.p.m.), oddzielone tektoniczną doliną Bekaa (dł. ok. b.d. m).
+* Klimat podzwrotnikowy śródziemnomorski; na wybrzeżu średnia temperatura w styczniu 13 °C, w lipcu 28 °C, w górach, na wys. ok. 1000 m odpowiednio 6 °C i 22 °C, roczny opad 600-3000; pora sucha od czerwca do września.
+* Roślinność: uboga, głównie zarośla makchia, stepy, łąki górskie; niewielkie obszary leśne (w tym resztki słynnych lasów cedrowych).
 == Demografia ==
+Populacja stanowi 41 osób (na dzień 27 listopada 2014).
+==== Struktura religijna kraju ====
+* islam – 73,2% (30 osób) (przede wszystkim szyici)
+* chrześcijaństwo – 26,8% (11 osób) (największą grupą są maronici)
+* pozostali – b.d.
+<br>{{Stub}}
 == Gospodarka ==