|
|
| Linia 23: |
Linia 23: |
|
| |
|
| == Historia == | | == Historia == |
| === Od starożytności do niepodległości ===
| |
| W starożytności na terenie Libanu znajdowała się Fenicja, od VII w. p.n.e. kolejno znajdował się pod panowaniem Asyrii, Babilonii, Persji, Macedonii, Ptolemeuszy i Seleucydów. W latach 64–63 p.n.e. wchodził w skład rzymskiej prowincji Syrii, a po rozpadzie cesarstwa rzymskiego w 395 r. znalazł się w Bizancjum. W VII wieku obszar Libanu został podbity przez Arabów zjednoczonych w ramach kalifatu, następnie znajdował się we władaniu kolejno Tulunidów, Ichszydydów i Fatymidów. W latach 1098–1291 zajmowany przez krzyżowców, następnie zdobyty przez mameluków z Egiptu, od XVI wieku stał się częścią Imperium Osmańskiego. Od 1861 r. autonomia w obrębie państwa tureckiego, podczas I wojny światowej Liban był okupowany przez Francję i Wielką Brytanię. Od 1920 r. na mocy postanowień konferencji w San Remo należał wraz z Syrią do terytorium mandatowego Francji przekształconego sześć lat później w republikę. W 1941 r. nastąpiło ogłoszenie formalnej niepodległości, uznanej dwa lata później. Liban stał się członkiem ONZ.
| |
|
| |
| === Pierwsze lata niepodległości i XX wiek ===
| |
| ==== Kryzys libański ====
| |
| Względna stabilizacja zakończyła się w 1958 roku, gdy doszło do starć muzułmańskich rebeliantów z prozachodnim rządem maronickim. Rząd Kamila Szamuna, obawiając się utraty władzy, poprosił wojska amerykańskie o interwencję w kraju.
| |
|
| |
| ==== Wojna domowa w Libanie ====
| |
| W latach 1975–1990 trwała wojna domowa pomiędzy muzułmanami a częścią ugrupowań chrześcijańskich, wywołana napływem palestyńskich uchodźców z Izraela, Jordanii, Syrii i ustanowieniem w 1970 roku siedziby Organizacji Wyzwolenia Palestyny na terenie Libanu. Pierwsza ze stron konfliktu wywodziła się z radykalnie prawicowych grup chrześcijańskich Falangi Libańskiej wiernej Baszirowi al-Dżumajilowi oraz milicji Tygrysów. Przeciwnikami Falangi i Tygrysów były zbrojne grupy palestyńskie częściowo zgrupowane w Organizacji Wyzwolenia Palestyny (al-Fatah, Front Wyzwolenia Palestyny, Demokratyczny Front Wyzwolenia Palestyny, Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny) i koalicja ugrupowań lewicowych muzułmanów oraz druzów z Libańskiego Ruchu Narodowego. W 1976 walki stopniowo objęły terytorium całego Libanu, przyjmując postać najbardziej krwawych masakr i pogromów. W czerwcu 1976 do Libanu wkroczyła syryjska armia, wymuszając na wszystkich stronach przyjęcie zawieszenia broni.
| |
|
| |
| Pod koniec lat 70. OWP zorganizowała serię przygranicznych ataków na siły izraelskie. W odpowiedzi siły zbrojne Izraela w 1978 roku rozpoczęły operację Litani skierowaną przeciwko oddziałom OWP. W operacji wojska izraelskie wsparły siły libańskich chrześcijan. Od 1978 roku w Libanie południowym Armia izraelska i Armia Południowego Libanu zajęły wąski pas ziemi, określony jako strefa bezpieczeństwa. W 1978 roku w czasie „wojny studniowej” Baszir al-Dżumajjil czasowo wyparł oddziały wojsk syryjskich z obszarów zamieszkanych przez chrześcijan. Od tego samego roku w Libanie południowym stacjonuje misja pokojowa ONZ, czyli wojska UNIFIL. Po zakończeniu operacji w dalszym ciągu dochodziło do przygranicznych starć. 6 czerwca 1982 roku wojsko izraelskie rozpoczęło inwazję na Liban w celu ponownego wydalenia sił OWP z południa Libanu. W wyniku walk doszło do ewakuacji sił OWP z Libanu. Od tamtego czasu konflikt przybrał charakter walk między siłami Izraela i chrześcijanami a siłami prosyryjskimi i regularną armią Syrii. W ostatnim okresie wojny z Syrią (1988-1990) na czele chrześcijan jako tymczasowy prezydent stał generał Michel Aoun, który został jednak pokonany i zmuszony do emigracji. Po podpisaniu porozumienia z Taif z 1989 roku władzę w Libanie przejęli politycy prosyryjscy.
| |
|
| |
| === Czasy współczesne === | | === Czasy współczesne === |
| W 14 lutego 2005 były premier Libanu, Rafik al-Hariri został zabity. Wywołało to masowe demonstracje opozycji, która oskarżyła Syrię o to zabójstwo. Syria zaprzeczyła tym oskarżeniom. Protesty te określono jako „cedrowa rewolucja”. Pod wpływem protestów oraz nacisków ONZ i krajów arabskich, Syria wycofała swoje wojska z Libanu w dniu 25 kwietnia 2005. W maju-czerwcu 2005r. blok antysyryjski wygrał wybory, następnie 19 lipca 2005 władzę objął nowy rząd, którego premierem został Fouad Siniora, co stało się zwieńczeniem „cedrowej rewolucji”. Liban stał się ponownie, po niemal 30 latach syryjskiej okupacji, w pełni wolnym państwem. | | W 14 lutego 2005 były premier Libanu, Rafik al-Hariri został zabity. Wywołało to masowe demonstracje opozycji, która oskarżyła Syrię o to zabójstwo. Syria zaprzeczyła tym oskarżeniom. Protesty te określono jako „cedrowa rewolucja”. Pod wpływem protestów oraz nacisków ONZ i krajów arabskich, Syria wycofała swoje wojska z Libanu w dniu 25 kwietnia 2005. W maju-czerwcu 2005r. blok antysyryjski wygrał wybory, następnie 19 lipca 2005 władzę objął nowy rząd, którego premierem został Fouad Siniora, co stało się zwieńczeniem „cedrowej rewolucji”. Liban stał się ponownie, po niemal 30 latach syryjskiej okupacji, w pełni wolnym państwem. |